Het ontstaan van De Onyva®icoon
Amsterdam / Berlin 2010 -2022
Design met een boodschap: vrouwelijke eenvoud en kracht. Feministisch en politiek.
When I was six years old I became an anarchist, feminist, and leftist.
De Onyva®icoon een boegbeeld met lef, autonoom, sterk en onafhankelijk. Zij is kneedbaar en bruikbaar zoals vrouwenlevens nou eenmaal kneedbaar en bruikbaar zijn; de Onyva® draagt haar lot met humor.
Nooit laat zij iemand onberoerd. Zij spreekt tot de verbeelding, verleidt door haar schoonheid. Ze amuseert en koketteert, zorgt voor opschudding en voert tot heftige discussies.
Zij confronteert, beschermt, geeft kracht en voldoet aan de honger van vrouwen om serieus genomen te worden en volwaardig deel te nemen aan een samenleving die een inspirerende en gelijkwaardige samenwerking tussen vrouwen en mannen meer dan nodig heeft.
Gender-icoon. De Onyva®icoon voldoet op het eerste oog niet direct aan het gangbare beeld dat men heeft bij het woord ‘vrouw’. Sommigen zien in haar een man. Is zij/hij de eerste gender-icoon?
Het ontstaan van de ONYVA
Maria Es kiest in 1982 – zij is dan adjunct leidster in de kraamzorg en moeder van 4 kinderen – voor een kunstopleiding aan de Kunstacademie in Maastricht. Al snel ontdekt zij dat ook hier vrouwen in een zelfde cultureel bepaald keurslijf worden gedwongen.
Na twee jaar verlaat ze op eigen initiatief de kunstacademie en gaat opnieuw opzoek naar discussie met het verlangen een eigen identiteit te ontwikkelen in de kunst. Iets waar op de kunstacademie geen aandacht voor was. De gedachtengang dat een vrouw anders vormgeeft dan een man werd lachend van de hand gedaan.
Er volgt voor haar een korte periode van schilderen onder leiding van Pieter Defésche, professor schilderen aan de Jan van Eijck-academie te Maastricht en vervolgens grafische technieken aan de Grafische Werkplaats in Maastricht. Al die tijd werkt zij thuis in haar eigen atelier.
Het portret in heel zijn verschijningsvorm is haar eerste schilderkunstige thema. Een zoektocht naar wat en wie is mens’?
In 1996 ontstaat het zelfportret Maria, geschilderd met olieverf op linnen. Het schilderij wordt verkocht. Vlak voordat het schilderij haar atelier verlaat maakt zij in een impuls van het portret nog snel een potloodtekening, niet vermoedend dat deze tekening een zo belangrijke rol gaat spelen in haar hele oeuvre.Vier jaar lang hangt de tekening onaangeroerd aan de muur van haar atelier tot het jaar 2000.
De vrouw als drijvende watersculptuur. Het idee ontstaat vanuit het verlangen een vrouw te verbeelden met de kracht en flexibiliteit van water. Haar oog valt op de tekening.
Dan gaat alles heel snel. De tekening van het portret Maria wordt overgenomen op berkentriplex. Een decoupeerzaag deelt ‘de vrouw’ in stukken. Om het overzicht niet te verliezen worden de afzonderlijke delen genummerd. Op de achtergrond loopt een tv uitzending, Japanse toeristen in Parijs.
‘On y va’ klinkt het in haar atelier als de Japanse gids zijn landsmensen uitnodigt hem te volgen. De woorden ON Y VA blijven hangen in de stille ruimte boven haar werk. De genummerde en uitgezaagde delen van de vrouw op de plankenvloer; een dejá vue uit haar jeugd; de genummerde afbeeldingen van varken en koe in de slagerij van Pierre in haar geboortedorp Itteren. De Onyva®icoon is een feit.
Een nieuw archetypisch beeld is geboren; de door Maria Es lang gezochte ontbrekende factor in de kunstgeschiedenis.
ONYVA De gaande. De onderweg-zijnde- bruikbare vrouwelijke energie.
Gestileerde tekening als herkennings-symbool. Sinds dat ontstaansmoment in haar atelier wordt de Onyva®icoon door Maria Es verder ontwikkeld en op de meest uiteenlopende manieren toegepast. Steeds refererend aan de bruikbaarheid van vrouwenlevens in de samenleving.
De ONYVA-kunstwerken leveren vaak spraakmakende en controversiële exposities en installaties op. Zo stond de Onyva®icoon in de vorm van een liggende bladerdeeg sculptuur gevuld met roze zalm en op een bed van groenten in 2011 op de menukaart van een Berlijns restaurant. En werd het publiek uitgenodigd tijdens de opening van de expositie een stuk uit haar ‘lichaam’ te snijden en op te eten.
De Scoorilla-prijs in 2010, wint Maria Es met 100 Gramm Weib, Frau nach Wunsch de Scoorilla-prijs.
Bij het Kunstcollectief Leichtkauf – Kunst von der Rolle wordt de Onyva®icoon aan de rol verkocht, te koop vanaf tien centimeter (http://leichtkauf.org/kuenstler/malerei/maria-es).
Rage of the Women – project. Een aanklacht tegen oorlog en het afstaan van kinderen voor de oorlogsindustrie. Onderdelen van de Onyva®icoon als recept en textielapplicaties. De recept-namen als Potato Masher, Silent Suzan en Osterei, verwijzend naar handgranaten, bommen en boobytraps.
ONYVA®-Icoon zoekt partners.
De Onyva®icoon speelt in de vorm van alledaagse gebruiksvoorwerpen, vergezeld van prikkelende statements, met de vrouwelijke clichés. Door de vrouw te persifleren in de rol die de samenleving haar toedicht, en haar letterlijk als gebruiksvoorwerp te lanceren, wordt op een confronterende en humoristische manier een aanzet gegeven tot een kleine maatschappelijke revolutie.
Voorbeelden van ONYVA® design vergezeld van prikkelende statements.
• ONYVA® Tapijt – een vrouw om op te liggen
• ONYVA® Vloerwisser – met een vrouw mag je de vloer aanvegen
• ONYVA® Chocolade – vrouwen zijn eetbaar
• ONYVA® Applicatie voor kleding jas en schoeisel- vrouw neemt bezit van de openbare ruimte
• ONYVA® Puzzel – vrouwen zijn ingewikkeld
• ONYVA® Babydeken – vrouwen beschermen
• ONYVA® Rage of the Women – geen kinderen voor de oorlogsindustrie
• ONYVA® Bag EISENSTARK – Eisenstark-dweil laptoptas
Tekst © Maria Es, Amsterdam/Berlijn 2013.
Niets uit deze tekst mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op wat voor wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de auteur.
